Moc kojarzy nam się z potęgą, im większa tym lepiej. Mocniejszy silnik wykona więcej pracy, zamontowany w samochodzie sprawi, że pojazd szybciej pojedzie, lepiej będzie sprawował się w ekstremalnych warunkach. Ogrania nas mania posiadanie mocniejszych aut, komputerów, urządzeń, niestety dajemy złapać się w pułapkę, otrzymujemy jedynie wyższe rachunku, a tu przydają się mocne nerwy.
To dobre skojarzenia z pojęciem „moc”. Ale czym jest moc, a zwłaszcza moc elektryczna w sensie fizycznym?
Moc elektryczna
Zgodnie z definicją moc to wielkość określająca, ile pracy wykonujemy w jednostce czasu. Analogicznie: moc elektryczna jest wielkością mówiącą o tym, ile pracy w określonym czasie wykona energia elektryczna. Aby to sobie lepiej uzmysłowić posłużmy się gotującą się w czajniku wodą – im większą moc ma czajnik, tym szybciej się ona zagotuje.
Wat jednostka
Jednostką mocy jest wat [1W]: odpowiada on pracy o wielkości 1J (jednego dżula) wykonanej ciągu 1 sekundy. W życiu codziennym często posługujemy się kilo- albo megawatami, np:
– kilowaty (kW) – 1 kW=1000 W – widnieją na urządzeniach AGD;
– megawaty (MW: 1 MW = 1000 kW = 1000000W ) lub gigawaty (GW – 1 GW = 1000 MW = 1000000 kW = 109 W, czyli miliard watów) są często używane w energetyce, np. największy pracujący w Polsce blok energetyczny znajdujący się w elektrowni Bełchatów ma moc 858 MW, a całkowita moc tej elektrowni to około 5,4 GW.
Dla kieszeni klienta „moc” jest jednak pojęciem mało istotnym. Ważniejsza jest energia, bo to właśnie za nią płacimy. Jej jednostką rozliczeniową jest watogodzina (Wh).
Na rachunkach za energię elektryczną widzimy kilowatogodziny (kWh – 1000 Wh). Jak je rozumieć? Jeżeli np. mamy pralkę o mocy 2,5 kW, używając jej przez dwie godziny,
zużyjemy 5 kWh, czyli: 2,5 kW * 2h = 5 kWh
Istnieją również megawatogodziny (1 MWh = 1000 kWh) i gigawatogodziny (1 GWh = 1000 MWh = 106 kWh = 109 Wh). Mówiąc zaś o zużyciu energii elektrycznej w danym kraju często używa się terawatogodzin (1 TWh = 1000 GWh = 1012 Wh). Zapotrzebowanie na energię elektryczną w Polsce wynosi około 140 TWh.
Przelicznik jednostek energii elektrycznej
Oprócz wymienionych istnieją jeszcze inne jednostki mocy i energii. Jedną z najbardziej znanych jest koń mechaniczny. Historycznie odpowiada przybliżonej mocy, z jaką koń ciągnął zaprzęg. Dzisiaj przyjmuje się, że 1 KM to 735,5 W. Ciekawostka: odpowiednikiem naszego europejskiego konia mechanicznego w anglosaskim systemie miar jest „horse power” – HP to 745,7 W. A to oznacza, że posiadacze samochodów z identycznymi silnikami w Europie i w Ameryce na pytanie: „Ile mają koni?” odpowiedzą co innego i mimo to będą mieli rację.
